ഇന്‍റർ-യൂണിവേഴ്സിറ്റി സെന്‍റർ ഫൊർ അസ്ട്രോണമി ആൻഡ് ആസ്ട്രോഫിസിക്സ് (IUCAA) വിപുലീകരണവുമായി പൂനെ. ഇതോടെ ജ്യോതിശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിനുള്ള പ്രധാന കേന്ദ്രമായി പൂനെ മാറും.
ഐയുസിഎഎ 2.0 എന്ന് പേരിട്ടിരിക്കുന്ന പുതിയ സൗകര്യം 2025 ഓടെ പൂർത്തിയാകും. ആഗോള ജ്യോതിശാസ്ത്ര പദ്ധതികളിൽ ഇതോടെ പൂനെയുടെ പങ്ക് നിർണായകമാകും.
ജ്യോതിശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിനായി ലോകമെമ്പാടും വൻതോതിലാണ് പരീക്ഷണങ്ങൾ നടക്കുന്നത്.ബഹിരാകാശ ദൂരദർശിനികളും ലേസർ ഇന്‍റർ ഫെറോമീറ്റർ ഗ്രാവിറ്റേഷണൽ വേവ് ഒബ്സർവേറ്ററിയും (LIGO India) ഉപയോഗിച്ചാണ് ഇന്ത്യ ഈ രംഗത്തെ സംഭാവനകൾ നൽകുന്നത്. ഈ മെഗാ പദ്ധതികളിൽ ആശയവൽക്കരണം, സാങ്കേതിക പരീക്ഷണങ്ങൾ, നൈപുണ്യമുള്ള മനുഷ്യശക്തി ഉൽപ്പാദനം, ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണം എന്നിവയിലെല്ലാം ഐയുസിഎഎ നിർണായക പങ്കാണ് വഹിക്കുന്നത്.
1988-ൽ സാവിത്രിഭായ് ഫുലെ പൂനെ സർവകലാശാലയിൽ സ്ഥാപിതമായ ഐയുസിഎഎ ഇപ്പോൾ അതിന്‍റെ ഏതാണ്ട് ഇരട്ടി വലുപ്പത്തിൽ വികസിക്കുകയാണ്. 30 കോടി രൂപ ചെലവ് പ്രതീക്ഷിക്കുന്ന പുതിയ 'അക്കാദമിക് ആൻഡ് റിസർച്ച് ബിൽഡിംഗ്-ഐയുസിഎഎ II' യുടെ നിർമ്മാണം അതിവേഗം പൂർത്തിയാകുന്നു. ഈ വിപുലീകരണം പൂനെയെ ബൃഹത്തായ ജ്യോതിശാസ്ത്ര പദ്ധതികൾക്കായുള്ള ഒരു ലബോറട്ടറിയാക്കും, ഐയുസിഎഎ 2.0 വിവിധ ജ്യോതിശാസ്ത്ര പദ്ധതികൾക്കായുള്ള നൂതന ലബോറട്ടറികൾ ഉൾപ്പെടുത്തും. സെൻസിറ്റീവ് ഒപ്റ്റിക്കൽ, റേഡിയോ ഫിസിക്സ് പരീക്ഷണങ്ങൾക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമായ വൈബ്രേഷനുകൾ കുറയ്ക്കുന്നതിന് എൽഐജിഒ പ്രൊജക്റ്റിനായി ഒരു പ്രത്യേക ഭൂഗർഭ ലാബ് നിർമ്മിക്കുന്നു. ഒപ്‌റ്റിക്‌സ് ലാബ്, വൃത്തിയുള്ള മുറി, റേഡിയോ ഫിസിക്സ് ലാബ് എന്നിവയും ഈ സൗകര്യത്തിലുണ്ടാകും.
ഈ വിപുലീകരണം ഐയുസിഎഎ യുടെ ഫാക്കൽറ്റിയിലും സ്റ്റാഫിലും ഗണ്യമായ വർദ്ധനവിന് കാരണമാകും, ഇത് ഏകദേശം 40 ശതമാനം വർദ്ധിച്ചു. വിദ്യാർഥികളുടെ എണ്ണം ഇരട്ടിയായി, പുതിയ ലബോറട്ടറികളും ക്ലാസ് മുറികളും ആവശ്യമാണ്. പ്രൊഫസർമാർക്കും വിദ്യാർഥികൾക്കും ആവശ്യമായ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ പ്രദാനം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ അടുത്ത 25 മുതൽ 30 വർഷത്തേക്കുള്ള ഗവേഷണ ആവശ്യങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുകയാണ് ഐയുസിഎഎ 2.0 ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. മെഗാ ജ്യോതിശാസ്ത്ര പദ്ധതികൾക്ക് ആവശ്യമായ വൈദഗ്ധ്യമുള്ള മനുഷ്യശേഷിയെയും സാങ്കേതിക വിദഗ്ധരെയും വികസിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഐയുസിഎഎ 2.0 നിർണായകമാകും. എംഎസ്‌സി വിദ്യാർഥികൾക്ക് പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്താനുള്ള അവസരവും തുടർന്ന് ഒരു വർഷത്തെ ഗവേഷക പരിശീലന പരിപാടിയും ഉണ്ടായിരിക്കും. ഈ സമഗ്രമായ പരിശീലനം ഗവേഷകരെ യഥാർഥ പരീക്ഷണ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് സജ്ജമാക്കും, ഈ മേഖലയിലെ യോഗ്യതയുള്ള പ്രൊഫഷണലുകളുടെ സ്ഥിരതയുള്ള പ്രവാഹം ഉറപ്പാക്കും. ഐയുസിഎഎ 2.0 യുടെ പ്രധാന സവിശേഷതകൾ മെഗാ പ്രൊജക്റ്റുകൾക്കായി ലബോറട്ടറികൾ , 200 സീറ്റുകളുള്ള ഓഡിറ്റോറിയത്തിന്‍റെ നിർമ്മാണം, അത്യാധുനിക സൗകര്യങ്ങളോടുകൂടിയ സയൻസ് പാർക്കിന്‍റെ നവീകരണം, ഗവേഷണ സന്ദർശകർക്ക് പ്രത്യേക ക്രമീകരണങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
ഐയുസിഎഎ 2.0 പൂർത്തിയാകുന്നതോടെ, ജ്യോതിശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിന്‍റെ ഒരു പ്രധാന കേന്ദ്രമെന്ന നിലയിലുള്ള പൂനെ അതിന്‍റെ സ്ഥാനം ഉറപ്പിക്കും. വിപുലീകരിച്ച സൗകര്യങ്ങൾ ഈ രംഗത്ത് കാര്യമായ പുരോഗതിക്ക് കാരണമാകുകയും അടുത്ത തലമുറയിലെ ശാസ്ത്രജ്ഞരെ പരിശീലിപ്പിക്കുകയും ആഗോള ജ്യോതിശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിൽ ഇന്ത്യയെ മുൻനിരയിൽ നിർത്തുകയും ചെയ്യും. വിപുലീകരിച്ച സൗകര്യങ്ങൾ ഈ രംഗത്ത് കാര്യമായ പുരോഗതിക്ക് കാരണമാകുകയും അടുത്ത തലമുറയിലെ ശാസ്ത്രജ്ഞരെ പരിശീലിപ്പിക്കുകയും ആഗോള ജ്യോതിശാസ്ത്ര ശ്രമങ്ങളിൽ ഇന്ത്യയെ മുൻനിരയിൽ നിർത്തുകയും ചെയ്യും